Тркалезна маса „Улогата на европските парламенти во унапредувањето на правата и заштитата на децата“
Сакаме да ги потсетиме сите претеници во еврпските парламенти и како и пратениците на Собарнието на Македонија за нивната многу важна улога во унапредување на правата на децата како и да посветат максимално сметка дали во сите закони кои се усвојуваат во собранијата на предог на група пратеници, на предлог на министерства или како резулатат на граѓанска иницијатива се застапени најдобрите интереси на децата.

Оваа година е дваесетгодишнината  од доенсувањето на Конвенцијата за правата на Детето на ООН,нај широко ратификуваната Конвенција на глобално ниво. Ние искрено веруваме дека е време Европските институции како и македонските институции да го интегираат принципот за најдобрите интереси на детето во целокупната работа .

Но, што се случува? Имаме се почести случаи на педофилија, родосквернавење, физичко и психичко насилство над децата, злоупотреба на детскиот труд и деца кои се исклучени од редовниот образовен процес.

Проблемот со справување со педофилијата и  сексуалната злоупотреба на децата, како и заштитата на децата жртви и сведоци на сексуална злоупотреба e проблем со кој сериозно треба, да му пристапиме и воедно да се мобилизираме во негово превенирање и сузбивање

Загрижува фактот дека секоја седмица регистрираме  2 до 3 пријави за случаи на педофилија, сексуална злоупотреба и родосквернавење над деца. Возрасните, родителите и државните институции не покажуваат секогаш  функционалност во својата грижа и заштита. Во Makedonija decata so intelektualni pre~ki vo razvojot и децата од посиромашните семејства, како и рурални средини се  po~esto se izlo`eni na seksualna zloupotreba и педофилија. Toa se dol`i на недоволната грижа и немање доволно увид во дисфункционалите семејстава и смејствата во ризик, како и  на kategorijata со хендикеп (so lesni, umereni, te{ki i kombinirani intelektualni pre~ki), koi mentalno zaostanuvaat vo svojot psihofizi~ki razvoj pove}e godini, vo odnos na svoite kalendarski vrsnici. Оваа ранлива група на деца  pretstavuvaa lesna meta za педофилите.

Препораки за поефикасен и ефективен третман со децата жртви на сексуална злоупотреба:

·        Sudskite procesi треба да се брзи и кратки;

·        Sudskite kazni  најчесто го допираат законскиот минимум и  секогаш не соодветствуваат vo odnos na te`inata na кривичното дело; За овие кривични дела клучна улога имаат парламентите при донесувањето на построги казнени законици

·        Не се води соодветна гржа за децата жртви на сексуална злоупотреба и педофилија. Ако детето жртва повторно се враќа во семејството таму каде што го трпело претходно насилството, може да минува низ дополнителни притисоци од најблиските за насилството – силувањето и за тоа да биде принудено да да молчи. Затоа тreba da се оформат dr`avni prifatili{ta за згрижување на деца жртви на сексуална злоупотреба, barem vo pogolemite gradovi, pod ingerencii na Ministerstvoto za trud i socijalna politika na Makedonija, za prifa}awe na `rtvite na semejnо насилство i   seksualna zloupotreba;

·        Centrite za socijalni raboti da se doekipiraat so tim за брзо откривање и рана детекција на семејства во ризик каде ќе се заштити детето кое е потенцијална жртва на злоупотреба. Во овој тим да се вклучи и defektolog (za licata so хендикеп) koj bi rabotel na otkrivawe, intervencija, prifa}awe i rehabilitacionen tretman  na ovie lica.

·        Апелираме до институциите на системот да бидат внимателни кон децата жртви на сексуална злоупотреба. Влегувањето на постапката кај надлежните институции ако е несоодветно и непрофесионално изведена или ако на пример детето повторно се соочува со силувачот -  претставува повторување на насилството, само што во овој случај освен преживеаното сексуално насилство детето трпи додатно психичко насилство и од самата институција, односно од поедини стручни лица вклучени во постапката. Предлагаме само едно сведочење и тоа во специјални скрин соби во присуство на судија, социјален раборник, педагог, социолог и полициски инспектор во цивилна облека. Видео аргументациоја на судијата ќе му овозможи да не ја соочи  жртвата со силувачот дири и на инсистирање на одбраната.

·        Центрите за социјална работа да бидат отворени 24 часа со прифатилишта за деца жртви на сите видови насислтво

·        да се воведат дополнителни мерки за заштита на децата од педофили повратници од затворите, користејќи ги светските искуства (строг надзор од страна на полицијата и Центрите за социјална работа на педофилите повратници)

·        во училиштата да се спроведуваат превентивни програми кои ќе влијаат на заштита на децата од педофилија;

·        да се почитува идентитетот и интегритетот на децата жртви или сведоци на секаков вид насилство и да се заштитат од дополнителна виктимизација преку истакнување на податоци од личен карактер во медиумите: име, име на родителите, адреса, место на живеење, лични информации во врска со случајот, едно или повеќе обележја специфични за неговиот физички, ментален, економски, културен или социјален идентитет, етничка припадност и сл.

·        Ги охрабруваме децата и возрасните да не молчат за насилството и да го пријавуваат во најблиските полициски станици или на СОС телефонот за деца и млади 0800 1 2222 при Првата детска амбасада во светот Меѓаши.

·        Воедно бараме од Собранието на Република Македонија Конвенцијата на Советот на Европа за заштита на деца од сексуална експлоатација и сексуална злоупотреба истата да ja ратификува. Затоа што на тој начин парламентот ќе помогне во унапредувањето на парвата и заштитата на децата во Македонија

Проблемот со неписменоста и исклученоста на децата од задолжителното основно образование:

Оние кои се деца на улица тие се исклучени од образованието. Во Македонија има 18.500 деца што не ја посетуваат задолжителната настава во основното образование што е загарантирано со Уставот и Конвенцијата за правато на детето. Над 2000 деца се катадневно на крстосниците со испружени рачиња и норма која мора да ја заработат. Тоа ги повредува основните детски права. Право на здрав и достоен живот, право на образование, право на здравствена грижа и топол дом. Големиот број од децата на улица се жртви на проституција, подведување за оставарување материјална корист, трговија со деца, дистрибуирање и користење дрога, сексуална злоупотреба. Имавме и неколку случаи кога родителите  сексуално ги подведуваа децата со други возрасни луге за остварување материјална корист.

Дневните центри се со привремен караткер. Значат многу за децата. Се стекнуваат со основни хигиенски навики, таму се капат, им се обезбедува топол оброк, се описменуваат, се евидентираат во Регистерот на извод од матичната книга на родените, им се обезбедува вакцинација и бесплатна здравствена заштита. Секако се описменуваат и се охрабруваат да започнат и да се вклучат во основното образование. Но, по напуштањето на Дневниот центар по 16 часот тие се препуштени повторно на улица, тие едноставно се притиснати од егзистенцијалните потреби и барања на своите родители. Морат да работат, да собираат секундарни суровини, продаваат дребулии или да питачат. Дневните центри не се решение за проблемот со децата на улица.
 

Правото на сите деца вклучувајќи ги и децата на улица да учат е природно право на секое човечко суштество. Ова важи особено за децата и особено за нив образованието е од витално значење,  како за сегашноста така и за нивната иднина. Ако државата го спроведе задолжително бесплатно и пред се квалитетно образование за секое дете Македонија ќе може да го скрши порочниот круг на неписменост и сиромаштија. Воедно ова е и одговорот како да се справиме со детската експолатација и злоупотреба.

Препораки за надминување на состојбата со исклученоста на децата од училиштето:

DA SE ZGOLEMI BUXETOT ZA OBRAZOVANIE ISKLU^ITELNO ZA DECATA DA SE VKLU^AT VO OBRAZOVANIETO
DA SE OTVORAT NOVI PARALELKI ZA OVIE DECA I DA SE VRABOTAT NOVI NASTAVNICI
DA SE OBEZBEDI TOPOL OBROK VO U^ILI[TATA ZA SITE DECA KOI NE SE VKLU^ENI VO OBRAZOVANIETO
CENTRITE ZA SOCIJALNA POMO[ DA BARAAT OD RODITELITE KORISNICI NA OVAA POMO[ POTVRDA OD U^ILI[TATA DEKA NIVITE DECA SE VO REDOVNA NASTAVA
DA SE VRABOTI SOCIJALEN RABOTNIK VO SEKOE U^ILI[TE [TO ]E POMOGNE ZA POGOLEM BROJ VLU^ENI DECA VO OBRAZVANIETO
ГРАДОНАЧАЛНИЦИТЕ ДА ДАДАТ ПРИОРИТЕТ НА ПРАШАЊАТА ПОВРЗАНИ СО ОБРАЗОВАНИЕТО И ПОЧИТУВАЊЕТО НА ПРАВАТ НА ДЕЦАТА ВО СИТЕ ЛОКАЛНИ ЗАЕДНИЦИ
 
М-р Драги Змијанац
Директор и основач
Прва детска амбасада во светот
Меѓаши-Република Македонија